Engnge An Sawi - I

Engnge an rilruah awm a, engnge an vei a, engnge an chhungrila ngaihdan leh duhdan awm chu, an sawi chhuah lo bik lem ang le? Mizo zaithiamte zinga hriat hlawh ber pawl pawh an ni phak deuh vek a. An hun tawn tawh leh tawn mek kawnga an ngaihdan chungchangah, engnge an sawi le?

TETEI RALTE
(Pianthar leh thar loh chungchangah) 

          “Chhungte nawrna tel hauh lovin keima duhthu ngeiin Khatla Kohhran buatsaih Gospel Camping-ah khan ka lut a ni. Ka la piangthar ngai lova, pianthar awmzia pawh ka hre phak hek lo. Sualna em em nei pawh niin ka in hre ngai lo a. Keima tanghma ringawt ngaihtuahin ka nitin khawvel hun ka chhiar a. Mahse, Gospel Camping-a Pathianah piantharna ka chan hnuah hi chuan ka nun engkim mai hi a inthlak danglam vek a. Piantharna a nih tawh chuan a danglam vek tawh. Mahse, chutianga han kalchak lutuk ka tum hran lova. Kal tur pawhin kal ngaihna ka hre chuang lo. Nitin ka thi keuh keuh a ni mai!

    Hetiang dinhmuna ka lo din tawh hnuah hi chuan tunhmaa kan tih thin tam tak kha ka tih a rem tawh meuh lo. Tunhmaa ka nun dan zawng zawng kha a inthlakthleng thawk a ngai tawh a. Mi tam tak rilruah pianthar tawh hnua Love Song sak a pawina a awmlo nia an sawite kha keimah chuan a ni ve hauh lova. Kan Speaker-in ka hnena a lo sawi tawh angin ‘Ni chu ni, nilo chu nilo.... Setana no leh Pathian no a dawm kawp theihloh...’ a lo tih tawh angin Pathianah piantharna ka chan tawh chuan ka tan chuan Pathian hla lo chu sak theih a ni ta lo. Pathian Love Song chauh sak ka tum tawh a ni. Mahse, Pathian hla hriat vak ka nei lova. Tunah hian Pathian hla ka zir tlut tlut a. Bible-te pawh ka bih ngun hle.

    Tunah chuan zai avangin ka sum lakluhna, ei ka lo hmuh ve nate chu kalsan a ngai dawn ta si a. Kawng lehlamah chuan eizawnna ber kalsan a ngaih dawn tak avangin mi In luaha khawsa ve mai tan chuan a lu hai thlak a. Engtin nge In luah mante ka pek tak ang a? Engtin nge kan upa ber fapa ka awmpui hi ka enkawl theih tak ang tihte thlengin ngaihtuahna a lo lut zut a. Mahse, ka harsatnate Pathian hnena tawngtaia ka thlen chinah chuan lungngaihna ai mahin lawmnain ka khat a, ka thla hi a muang em em tho! Pathianin mi dang hmangin thu a rawn sawi zel a. Tunah pawh kan in luah neitunu Pi Sangluaii chuan Pathian rawngbawl tura ke ka pen chhung chuan ka duh chen chen luahman awm lovin an in min luahtir a tum thu min hrilh tawh bawk a, Pathian hnungzui turin ka inpe a ni mai a. Mite tawngtai puina ka ngen ngawih ngawih a. Sawi tawh angin piangthar ngai lo ka nih avangin pianthar awmzia ka hre hek lo. Mahni ringawt chuan kan tlu leh mai ang tih ka hlau a. Min tawngtaipui turin ka ngen nghal duh a ni.”

ATEA (BOOMARANG)

(Band angin) 

         Mizoram zim teah kan lo inla changkang ve em em a.  Mizoram bak hi ‘aim’ kan nei lo emaw tih mai tur khawpin Mizoram chhungah kan ‘aim’ chu kan ti tawp ringawt thin. Hlawhtling khawpa hmingchher kan tum anih chuan Mizoram pawn lam kan ‘aim’ a ngai a. Chutah pawh chuan tih tak takna thinlung kan neih erawh a ngai thung. Mizoram ringawt hi khawvel a ni mai lo tihte thlengin kan hriat a pawimawh a, keini pawhin he thuah hi chuan kan inhmuchhuak chiang khawp mai. 

    Mizote hi chu kan thatchhe lutuk a, thil nawr leh thiltih hi kan peih tak tak ngai lem lo niin a lang. Vai chuan an tih tawh chu tih tak takin an ti mai a, Mizo te hi chu kan ni ve lo, kan kalpah mai mai a. Kan kalpah mai mai chung pawha kan tih hi vai ho chuan min tluk mang lova. Tih tak tein ti ta ila chuan vai ho chuan min tluklo nasa ngawt ang. Keini pawh kan ni tho a, a tirah tak chuan zir lemlo pawhin kan zu ti ve nawk nawk a. Mahse, vai hovin an tih tak taknate kan zuk hmuhin zir tur kan la ngah zia kan hmuh phah hrim hrim pawh hi kan tan chuan hlawkna leh chona nasa tak min siam khawp mai a. Kan rawn haw hunah a hma aia nasa zawka in practise a, music-ah kan in ‘concentrate’ nasat phah em em a. A thente phei chu kan hnaah pawh kan ban phah hial reng a ni. 

    Ni e, Mizoramah hi chuan kan zai tam lo a. Music marketing lamah chuan Mizoram hi kan ‘aim’ ber a ni lova.  Chubakah, Mizoram chauh pawh nilo India ram pumpuiah pawh hian pawisa a la tam lutuk thei lova. Band ang phei chuan pawisa hmuh ang angte insem zel a ngai si. Chutih rualin kan tih tak tak chuan eizawnna a tling ve tho.    

    Kawng lehlamah chuan Mizote hi chu kan piang vannei a, thiam kan ngah. Zir em em lemlo pawhin vai ho khu kan tluk pha thuak reng a ni. Mahse, chutih laiin an music ‘taste’ erawh keini aiin an sang fal nalh thung a ni.

MAPUII

(Album tlangzarh chungchangah)

        Hmana a laizawnnu nena kan hmelhriat, tuna Trinity Mapuii tia kan hriat lar tak R Lalruatfeli chuan a English album thar “You and I’ tih chu zo fel thawkhat tawhin tlangzarh hun leh ni tur erawh engmah chiang a la awm lo thung. 

    Mapuii hian USA lama zai tura sawmna a hmuh angin Henry Thanzauva nen kal an tum zet a; mahse, sap ram kal theihna VISA an tih fel theih tak loh avangin Kolkata atangin an lo kir leh a nih kha. “Min sponsor-tu a ngai a ni a, tuna min sponsor-tu hian mi dang a sponsor-te an la awm nual nia an hriat avangin VISA chu min pe chhuak thei ta lo niin kan hria a. Tin, dan lova Mizo awm kan tam avangin VISA min pe chhuaktu tur te hi an fimkhur em avangin kan hmu ve thei ta lo niin kan hre bawk,” tiin Mapuii chuan VISA an hmuh loh chhan a hriat dan Lunglen a hrilh a. “A tirah tak kha chuan VISA kan hmuh theih loh avangin ka rilru pawh a ‘down’ deuh a. Pawisate kan lo seng nasa ve tawh a, pawisa mai bakah thil dang tam tak buaipuinan kan hun tam tak kan lo seng laklawh ve tawh a. Kan hun leh sum sen zawng zawngte kha a thlawn vek an chang ta mai si hi a tirah tak kha chuan ka rilru pawh a ti hrehawmin a ‘down’ em em a. Mihring lama ngaihtuah chuan kan seng hnem si a...” tiin a rilru pawh a tih hrehawm thu a sawi nghe nghe a. A sawi chhunzawm zel a, “Mahse, tunah chuan rilru natna leh han ‘down’ em em na ka nei tawh lo. He lamah Pathianin min hmang duh a nih dawn hi tihna rilru ka nei tawh a. Pathianin rem a tih chuan kan la kal em em ang,” tiin a sawi. 

       English album “You and I” tih chu Mapuii hian a ti chhuak a. “You and I” tihah hian hla 12 zet a awm dawn a. Voice Recording hi Alpha Recording Studio-ah tih zawh vek a ni.

    Heng hla 12 zinga hla 6 chu Mizo hla sap hlaa lehlin an ni dawn a. Trinity, Samari Mi Tha tihte leh Indona tihte chu Mizo hla lehlin zingah an tel a. A bak hla 6 la chuangte chu K. Lalnuntluanga (Tluangtea) phuahte an ni hlawm dawn a ni.

    “Ka huphurh khawp mai. Tunlai chhanah cassette hralh a kal lo em em a. Chubakah, Mizo hla pawh nilo sap hla lehnghal hi chu hralh pawh a huphurhawm khawp mai,” a ti.  Tlangzarh dan chungchang a mimal ngaihdan sawi kaiin, “Album tlangzarh inkhawm hi hautak deuh deuhvin kan ti thin a. Hei hi kei chuan tha ka ti lo. Tuna kan album tlangzarh tum pawh hi release function chu ti em em a han tih pui leh tih hautak em em ka tum lo. Tawngtaina nen ka hlan tawh a, a tawk thawkhatin ka hria a. Chuvangin hautak lutuk lovin album hi tlangzarh ka tum a ni,” tiin a sawi bawk.

REBECCA SAIMAWI

Mizo Idol Judge

          “A tirah tak kha chuan ka huphurh em em a. Kan naute te leh kan chhungkua hrim hrim chhuahsan reng mai tur hi ka ngaingam lawk lova. Mahse, kan pa an lo be fel dim diam tawh a, kut min lo ben hnan tawh si avangin huphurh hle mah ila ka tel ngei ngei a ngai ta si. Chutiangin Zonet-in hetiang Show ropuia judge tura thu tlak leh thu thei tur dinhmuna min ngai hrim hrimte hi ka lawm a. Mizo Idol contest-a judge atana a thu hmasa ber ‘pioneer’ ka ni hrim hrim hi ka lawmna ti zualtu a ni. Chubakah mipuite lak atanga ‘pressure’ dawl zo thei tur khawpa mi puitling anga min ngaite hlei hlei hi ka tan chuan a lawmawm ka ti lo thei lo.

    Mizo Idol judge-a ka tel atang hian thil tam tak zir chhuah ka ngah em em a. Ka judge puite atangin a ni bik zual a. A bik takin Pu Rammawi atangin thil ka la hriat ngai hauh loh tam tak ka hriat belh phah nasa a. Pu Rinliana pawh hi a huaisenna kha entawntlak ka tiin ka sawi ngam ngai hauh loh turte thlengin a ni chuan a sawi hmiah hmiah ngam zel mai hi a huaisen ka tiin a hnen atang pawh hian puitlinna kawngah leh huaisenna kawngah zir tur ka la ngah hle.

    Tin, kan contestant-te pawh hi ka fak a. An dik lohna leh an thiam lohna pawh sawisel huama an rawn dingchhuak ngam maite kha Mizote pawh hi kan puitlin tawhzia min hriat chhuahtir phah a. Mahni inrintawkna an ngah a. An thiam tawk lohnate tha taka an dawngsawng ngam maite leh an chunga thil thleng laka tha taka an lo in ‘adjust’ thei kha Mizote hian kailawn thar kan zawh chho tan niin ka hre bawk.

    Hmeichhia ka nihna atang chuan rilrute a lo no a, mi thenkhatin ka sawi loh ang pui puite min sawitir changte hi chuan ka lunghnur ve fo a. Hmaichhan leh phone hmanga min tawng changte pawh hian rilru chu a na ve duh khawp mai. Mahse, chutianga min tihnate chu ka enghelh ber lova, ka tuang ka ti chhah lui hram hram a. Tumah duhsak bik leh thlei bik ka nei lo tih erawh chu keimahah ka chiang khawp mai. Chutihrualin, kawng tam takah inzirna tur ka la ngah em em a ni tih pawh ka hai hauh lo.”